Urk op de kaart ca. 1580

Uit het laatste kwart van de 16e eeuw stamt de kaart van Mercator van het Graafschap Holland en het Bisdom Utrecht. Het westen is bovenaan. Op deze (detail)kaart zien we westelijk van Urk nog een kleiner eilandje. C. de Vries verklaart dit op blz 114 van zijn boek, aldus: Zoals we eten, bracht Arent toe Boecop in 1559, toen Evert Zoudenbalch III op Urk zijn feestelijken intocht deed, een bezoek aan het eiland. Hij vertelde eerst na Everts dood, die in 1567 viel, iets van dat bezoek. Hij schreef toen, dat hij op het Urker kerkhof nog vijf stenen doodskisten had gezien, die met kettingen aaneen geklonken waren. Hij voegde erbij, dat de kerk sinds zijn bezoek door de zee "afgeslagen" was. Let wel: niet weggeslagen, maar afgeslagen. De kerk, die reeds op een vooruitstekende punt was komen te staan, was met den kerkheuvel, blijkbaar een opgeworpen hoogte, van het eiland afgescheurd en was op een afzonderlijk eilandje komen te staan. Dit is nu bijna zeker gebeurd in den bekenden stormvloed van 1570.

Dat Mercator dat eilandje bij Urk tekende en aldus de mededeling van Arent toe Boecop bevestigde, is voor ons zijn enige verdienste. Nauwkeurig is overigens zijn kaart niet. Hij tekende het eilandje veel te ver van de westkust af. Dr. Wieder acht zijn werk dan ook slechts van tweederangs waarde. Zijn bruinvis in de Zuidezee is vermakelijk. Of zou het een Kamper steur zijn.

Is het anders niet merkwaardig, dat de Urkers, toen allen nog  Rooms, minstens 30 jaar lang zeilende of door het water wadende, hun kerk moeten hebben bezoeken?

Tromp de Vries, Veranderd Land, blz. 20 en 22

N.B. Op een soortgelijke kaart van Mercator is het eilandje  bij Urk verdwenen (zie onder)