Nieuwe alinea

Urk op de kaart 1556

Dit is een gedeelte van de kaart van Jasper Adriaansz (1556) in het Archief te Kampen.

"De kaart maakt de indruk van grote nauwkeurigheid, Als de bochtjes in de kustlijn van "Orck" ook maar ten naastenbij juist zijn, dan hebben we hier een mooie voorstelling van den vorm van het eiland. Men neme in aanmerking, dat de kerk zonder nadere plaatsbepalingen midden op Urk is getekend en naar verhouding veel te groot is. In werkelijkheid  stond de kerk meer Westwaarts"  (C.d.V.)

We vragen ons af of de tekening van de kerken van Urk, Emmeloord en Ens overeenkomstig de toen bestaande werkelijkheid is gemaakt. Vergelijken we de twee kerken op Schokland, dan kunnen we begrijpen wat Moerman en Reijers schrijven in hun artikel over het eiland: "Bij een bebakening van het viswater voor de IJsselmonden in 155 wordt de Ensinger kerk (op de Zuidpunt) als richtpunt mermalen genoemd, maar een kerkgebouw of een toren van Emmeloord nergens: een ver zichtbaar gebouw was het dus toen niet en een toren al het zeker niet gehad hebben"

(De kaart geeft wel een toren, maar die kwam niet boven het kerkedak uit). De kerk van Urk met zijn toren was wél een baken in zee, dat blijkt uit het leeskaartboek van Wisbuy (1566). In het onderdeel "Die Carte van der Suyder see" wordt de zeeweg van en naar Amsterdam en langs Urk beschreven. Een stukje tekst: "..... ende seylt altemet nae Urck noordwaerts altemet westelyker soo lange, als die kerck coempt in die huysen, ende dan west n. west tot die hofste ende houdt die kerk in de huysen soo lange, dat Memelick ...."

Tromp de Vries, Veranderd Land, blz. 16 t/m 18